W sprawach dotyczących nieuczciwej konkurencji, coraz częściej kluczową rolę odgrywają opinie biegłych z dziedziny marketingu. W dobie intensywnej rywalizacji na rynku i dynamicznych zmian w strategiach promocyjnych, sądy coraz częściej potrzebują wsparcia ekspertów. Potrafią oni ocenić realny wpływ działań jednej firmy na drugą. Czy jednak biegły z zakresu marketingu może rzeczywiście rozstrzygnąć spór sądowy? A może jego opinia to tylko element pomocniczy, którego znaczenie zależy od oceny sędziego? Niniejszy artykuł analizuje rolę biegłego, zakres jego kompetencji oraz wartość dowodową jego ekspertyz w kontekście postępowań związanych z czynami nieuczciwej konkurencji.
Rola biegłego w procesie
W polskim procesie cywilnym biegły sądowy odgrywa ważną rolę w sytuacjach, w których rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych. W przypadku spraw o nieuczciwą konkurencję, szczególnie tych związanych z reklamą porównawczą, kopiowaniem layoutów marketingowych czy stosowaniem chwytów sprzedażowych uznawanych za wprowadzające w błąd, sąd nie zawsze posiada wystarczającą wiedzę, aby samodzielnie ocenić, czy doszło do naruszenia prawa. Właśnie wtedy powołuje się biegłego z zakresu marketingu, którego zadaniem jest przedstawienie profesjonalnej opinii dotyczącej danego zagadnienia.
Biegły nie rozstrzyga sporu w sensie prawnym — to rola sądu. Jego zadaniem jest dostarczenie obiektywnej wiedzy specjalistycznej, która ma wesprzeć sąd w dokonaniu trafnej oceny stanu faktycznego. Może on np. określić, czy kampania reklamowa jednej firmy mogła wywołać u przeciętnego konsumenta skojarzenie z marką konkurenta. Co mogłoby sugerować działanie w złej wierze lub wykorzystanie renomy innego przedsiębiorcy.
Warto podkreślić, że opinia biegłego jest tylko jednym z dowodów w postępowaniu i podlega swobodnej ocenie sądu. Nie oznacza to jednak, że jest to dowód mało znaczący. W praktyce, zwłaszcza gdy sędzia nie posiada doświadczenia w analizie strategii marketingowych, opinia biegłego może przesądzić o wyniku sprawy. Niemniej jednak, sąd ma prawo ją zakwestionować, zwłaszcza jeśli jest niejasna, wewnętrznie sprzeczna lub oparta na błędnych przesłankach.
Waga opinii marketingowej
Opinia biegłego z zakresu marketingu może mieć decydujący wpływ na rozstrzygnięcie sporu. Szczególnie w sytuacjach, gdy chodzi o subtelne aspekty percepcji konsumenckiej. Przykładowo, czy podobieństwo hasła reklamowego lub szaty graficznej opakowania jest na tyle duże, że może wprowadzać klientów w błąd? Czy zastosowana strategia marketingowa może być uznana za naruszenie dobrych obyczajów kupieckich? Tego typu pytania wymagają wiedzy praktycznej i teoretycznej, którą zazwyczaj dysponuje tylko specjalista.
W praktyce sądowej obserwuje się tendencję do nadawania opinii biegłego wysokiej wartości dowodowej. Zwłaszcza gdy jest ona rzetelnie uzasadniona i odpowiada na wszystkie postawione pytania. Sędziowie, którzy nie są ekspertami od marketingu, w naturalny sposób opierają się na takim wsparciu. Niemniej jednak, nie każda opinia biegłego będzie miała taką samą wagę. Duże znaczenie ma tu nie tylko kompetencja eksperta, ale także sposób sformułowania opinii. Jej przejrzystość, logiczna spójność oraz zgodność z aktualnym stanem wiedzy w dziedzinie marketingu.
Zdarza się, że strony procesu przedstawiają sprzeczne opinie biegłych, co zmusza sąd do przeprowadzenia pogłębionej analizy i ewentualnego powołania kolejnego eksperta. W takich przypadkach znaczenia nabiera nie tylko treść opinii, ale też sposób jej przedstawienia przed sądem – jasność argumentacji, odniesienie do konkretów i umiejętność obrony tez w trakcie przesłuchania biegłego. Ostatecznie to sąd rozstrzyga, na której opinii się oprze, biorąc pod uwagę jej kompletność, wiarygodność i zgodność z materiałem dowodowym.